Już od dawna wiadomo, że odmiana żytnia mąki przynosi dużo więcej korzyści odżywczych niż powszechnie stosowana pszenna. Wspiera organizm przy odchudzaniu, zatem powinna stanowić element diety redukcyjnej. Do tego wspomaga przemianę materii i reguluje cukier we krwi, a jej regularne spożywanie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Ma dużo więcej węglowodanów i błonnika niż mąka pszenna. Jednocześnie cechuje się niższą zawartością glutenu, dlatego jest obecnie tak popularna i chętnie stosowana. Z jej dostępnością nie ma obecnie żadnego problemu. W sklepach zakupimy chociażby mąkę żytnią Melvit typu 720 lub 2000. Wartości odżywcze to jednak nie jedyne jej zalety. Skład oraz konsystencja sprawiają, że powstające z niej wypieki znacząco różnią się od tych pszenicznych. Zanim więc wykorzystamy ją we własnej kuchni, warto dowiedzieć się, jakie ma właściwości, jak wpływa na finalny efekt przyrządzanych posiłków oraz do czego konkretnie się ją stosuje. Oczywiście nie chodzi o to, że mąka żytnia pogarsza smak czy jakość wyrobów. Wręcz przeciwnie, jednak przedtem powinniśmy wiedzieć, czego należy się spodziewać, zamierzając zrobić z niej chociażby chleb.
Zastosowania mąki żytniej – przeczytaj, zanim użyjesz
O ile mąka pszenna nie wykazuje żadnego smaku, o tyle żytnia może wydać się lekko orzechowa i kwaśna. Z powodu mniejszej ilości glutenu, nie nadaje ona wypiekom takiej sprężystości, jak pszenna. Pieczywo z niej przygotowane będzie więc cięższe, a skórka mniej chrupka. Poza tym mąka żytnia zwiększa objętość ciasta w dość ograniczonym stopniu. Sprawia natomiast, że dużo lepiej wchłania ono wodę, a wypieki zachowują świeżość o wiele dłużej niż te pszeniczne. Do wyboru mamy oczywiście kilka typów mąki żytniej. Im wyższa liczba, tym jej barwa jest ciemniejsza, a ziarno mniej zmielone. 580 odznacza się jasno-żółtą barwą i zawiera najwięcej węglowodanów, a najmniej białka i tłuszczy. Upieczony z niej chleb będzie miał gąbczastą strukturę. Mąka żytnia typu 580 świetnie sprawdza się również jako składnik domowego makaronu. Następna w kolejności, pytlowa 720, stosowana jest zarówno do wyrobu pieczywa żytniego, jak i mieszanego, zatem możemy łączyć ją z innymi rodzajami mąki. Ten typ jest jednak szczególnie polecany do przyrządzania zakwasu na żurek. Do dyspozycji mamy również mąkę żytnią sitkową typu 1400. Ten wariant częściej wykorzystywany jest do pieczenia bułek niż chleba. W sklepach znajdziemy także pełnoziarnistą mąką żytnią typu 1850, czyli graham. Jest ona mielona kilkakrotnie, a przez to drobniejsza i bardziej oczyszczona. Doskonała do pieczenia chleba. Po niej z kolei mamy mąkę razową typu 2000. Jest to wariant pełnoziarnisty, mielony tylko raz, przez co przyjmuje charakterystyczną grudkową konsystencję. W ofertach sklepów internetowych znajdziemy między innymi mąkę żytnią razową Melvit, z której można przygotować zarówno chleb, jak i bułki, pierogi oraz makarony. Nadaje się również jako wartościowa domieszka do naleśników i placków ziemniaczanych. Na końcu zaś mamy mąkę typu 3000 z pełnego ziarna. Jest ona najmniej oczyszczona, a zatem najbogatsza w związki mineralne i może być wykorzystywana do wyrobu chleba na zakwasie oraz pełnoziarnistego makaronu.
Nie tylko do chleba – domowe produkty z mąki żytniej
Mąka żytnia to nie tylko produkty słone. Wykorzystuje się ją na co dzień również do przyrządzania słodkich ciasteczek czekoladowych, pierników, muffinów oraz placków. Te ostatnie stanowią atrakcyjne urozmaicenie śniadaniowe dla tradycyjnych pankejków z mąki pszennej lub omletów z płatkami owsianymi. W ofercie takich producentów, jak chociażby Melvit znajdziemy odpowiedni typ mąki do wybranego dania czy wypieku. Domowy chleb żytni to doskonała propozycja dla osób, które stosują dietę z ograniczoną ilością glutenu. Co więcej, pieczywo będziemy mogli wzbogacić o wartościowe dodatki, takie jak nasiona dyni lub słonecznika, siemię lniane czy ziarna sezamu. Nasz żytni wypiek może również zawierać daktyle, morele lub żurawinę, które występują chociażby w chlebie tureckim. Z kolei wspomniany wcześniej domowy makaron znacznie urozmaici smak włoskich dań. Wystarczy tylko trochę mąki żytniej, jajka i woda, z których zrobimy elastyczne ciasto, a następnie je uformujemy. Podczas przygotowywania potraw wielkanocnych mąka żytnia przyda się do produkcji własnego zakwasu na żur. Mieszamy ją z wodą oraz doprawiamy czosnkiem, pieprzem, zielem angielskim i liśćmi laurowymi. Mieszankę przelewamy do słoika, przykrywamy gazą i pozostawiamy w ciepłym miejscu na kilka dni. Gotowy zakwas możemy przechowywać w lodówce do, mniej więcej, dwóch tygodni. Jak widzimy, mąka żytnia, pomimo swojego unikalnego charakteru, sprawdza się w wielu przypadkach. Stanowi doskonały składnik domowego pieczywa, makaronu, zakwasu, a także słodkich przysmaków i posiłków śniadaniowych. Jej szerokie zastosowanie oraz wysokie walory odżywcze sprawiają, że zdobywa ona coraz większą liczbę zwolenników i stopniowo wypiera powszechnie stosowaną mąkę pszenną.