W ciągu ostatnich kilku lat znacząco wzrosła świadomość społeczeństwa na temat zdrowego odżywiania. Coraz więcej osób zauważa korzyści płynące ze spożywania odżywczych i nieprzetworzonych pokarmów oraz zwraca uwagę na składy zawarte na etykietach. Wzrost popularności ogólnie pojętego fitnessu i zwiększenie różnorodności artykułów w sklepach sprawiło, że ludzie zaczęli częściej samodzielnie gotować w domach i eksperymentować z produktami, których wcześniej nie znali. W mediach coraz więcej mówi się o wpływie odżywiania na zdrowie, dzięki czemu coraz więcej osób poszukuje wartościowych przekąsek i wiedzy na temat prawidłowego komponowania posiłków. Zdrowe jedzenie jest teraz w cenie!
Czym jest piramida żywieniowa?
Podstawowe zasady żywienia zostały dobrze zobrazowane przy pomocy tzw. piramidy żywieniowej sporządzonej w 2016 roku przez Instytut Żywności i Żywienia. Wskazuje ona w graficznej formie najważniejsze aspekty zdrowego stylu życia. Jej fundament stanowi aktywność fizyczna i właściwe nawodnienie. Specjaliści zalecają co najmniej 40 minut ruchu dziennie dostosowanego do indywidualnych preferencji – może to być spacer, pływanie na basenie bądź trening na siłowni. Odpowiednia ilość wody jest również kluczowa dla właściwego funkcjonowania organizmu i dobrego samopoczucia. Rekomenduje się spożycie co najmniej 1,5 litra wody każdego dnia. Na drugim miejscu w piramidzie znajdują się bogate w witaminy i minerały owoce oraz warzywa, a w szczególności naturalne przetwory owocowe. Trzecie piętro zajmują produkty zbożowe – głównie pełnoziarniste makarony, ryż i kasze. Wyżej umieszczono nabiał i ryby, które są zasobne w wartościowe białko i wapń, podobnie jak mięso i rośliny strączkowe umieszczone na 5 poziomie piramidy. Jej wierzchołek stanowią zdrowe tłuszcze, do których zalicza się oleje, orzechy czy oliwę z oliwek.
Czy istnieją zdrowe przekąski?
Przekąski większości ludzi kojarzą się z niezdrowymi i wysokokalorycznymi smakołykami. Najczęściej są to słone chipsy i paluszki bądź słodkie ciastka, cukierki czy żelki. Tego typu żywność jest niewątpliwie smakowita, jednak nie przynosi organizmowi żadnych wartości odżywczych, a jedynie puste kalorie. Często sięga się po nie przez brak czasu i chęć szybkiego zaspokojenia głodu – stąd wzięła się tak ogromna popularność lokali typu fast food. Według WHO picie słodzonych napojów i jedzenie fast foodów to główna przyczyna otyłości u nastolatków. Wiele osób żyje chwilą, nie myśląc o długofalowych skutkach częstego jedzenia tego typu żywności. Warto przyjrzeć się swoim nawykom i wprowadzić niewielkie zmiany, które mogą przynieść znaczącą różnicę. Przyjmuje się, że standardem zdrowego odżywiania jest jedzenie pięciu posiłków dziennie – trzy to główne dania, a dwa pozostałe mogą stanowić BIO przekąski: orzechy, suszone owoce czy chrupki jaglane.
Nowym trendem żywnościowym są też obecnie tzw. superfoods, czyli pokarmy nieprzetworzone pochodzenia naturalnego wyróżniające się dużą zawartością cennych dla zdrowia składników: błonnik, przeciwutleniacze, witaminy, zdrowe tłuszcze itd. Nie istnieje jedna precyzyjna lista tych produktów – tak naprawdę wszystko zależy od kraju, regionu czy sezonu. W większości są to owoce i warzywa powszechnie uznawane za zdrowe i wartościowe. Największą popularnością cieszą się jagody goji, komosa ryżowa, nasiona chia, zielony jęczmień, jarmuż, orzechy włoskie czy siemię lniane. Równie wartościowe są spożywane na co dzień banany, cytrusy czy zielone warzywa liściaste. Smaczne i zdrowe są także przetwory owocowe – sklep ze zdrową żywnością oferuje liczne dżemy, konfitury czy kompoty bez dodatku cukru. Szczególną uwagę warto zwrócić na jakość produktów spożywczych – najlepiej, żeby pochodziły z ekologicznych upraw wolnych od pestycydów i konserwantów.
Podsumowanie – 5 porad, jak jeść zdrowiej
Zdrowe odżywianie powinno być przede wszystkim zbalansowane i urozmaicone. Najlepszym rozwiązaniem jest kierowanie się zasadą 80/20 – 80% diety stanowią zdrowe i pełnowartościowe posiłki, a 20% to „małe grzeszki”, czyli słodkie i słone przekąski. Powyższe wskazówki można podsumować w formie 5 głównych zasad:
Należy zadbać, aby każdy posiłek składał się z odpowiedniej ilości węglowodanów, białek i tłuszczów pochodzących z pełnoziarnistych zbóż, ekologicznych mięs, jaj i ryb oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Warto ograniczyć słodycze, słone przekąski i jedzenie typu fast food na rzecz zdrowszych przekąsek – orzechów, owoców czy samodzielnie przygotowanych koktajli.
Zaleca się wypijanie co najmniej 1,5 litra wody w celu nawodnienia organizmu.
Uważa się, że najoptymalniej jest spożywać 5 posiłków dziennie w jednakowych odstępach czasu i jednakowych godzinach, które zapewnią stały dopływ energii.
Najlepiej korzystać z sezonowych, charakterystycznych dla danej pory roku produktów, takich jak dynia we wrześniu czy szparagi w czerwcu.